Osmanlı tarihi denilince akla ilk gelen isim olan ve geçtiğimiz aylarda kaybettiğimiz Prof. Dr. Halil İnalcık Hoca’nın röportajlarından ve konuşmalarından oluşan adeta koca bir kütüphaneye denk iki ciltlik eseri, “Tarihe düşülen notlar” Timaş Yayınları’ndan okuyucusuyla buluşuyor. Özellikle Osmanlı tarihi konusunda yapmış olduğu ufuk açıcı araştırmalarla bütün dünyada tanınır hale gelen ve Müslüman Türk milletinin kurduğu en kudretli devlet olan Osmanlı İmparatorluğu’nun doğru olarak tanıtılmasında en önemli paya sahip İnalcık Hoca’nın bu dev eseri, röportajlardan ve konuşmalardan meydana geliyor. Okuyucusuna fikirsel bir şölenin kapılarını açan bu iki ciltlik eser İnalcık Hoca’nın tarihsel ve güncel olayları ele alış biçimini ve en önemlisi de değerlendiriş biçimini yalan bir şekilde okuyucusuna aktarıyor.

Osmanlı arşivlerinin Türkiye’deki akademik hayata kazandırılmasında ve okuyucunun arşivlere yönelmesinde en önemli paya sahip olan Halil İnalcık Hoca’nın bu eserinde salt akademik bilgi değil, irfan ile yoğrulmuş mütecessis bir idrakin kapılarını aralayarak bambaşka bir dünyaya geçeceksiniz.

“Onun çalışmalarını çıkarır ve bir kenara koyarsanız Osmanlı tarihinde hiçbir şey kalmaz” diyen (Bkz: 1. Cilt 307. Sayfa) Prof. Dr. Marks L. Steın’in dediği gibi, İnalcık Hoca, yakın bir tarih olmasına rağmen muamma hale getirilmiş! Osmanlı Tarihi üzerindeki sisleri kaldırmayı başarmış ve bütün dünyaya Osmanlı’nın “bugüne devredilen misyonunu” öğretmiştir.

Eserin ilk cildinde, Halil İnalcık Hoca’nın 46 farklı konuda yapmış olduğu tarih ve irfan yüklü konuşmalarını görüyoruz. Kitabı derinlemesine okumaya başladığımızda göreceğiz ki, İnalcık sadece bir tarihçi değil aynı zamanda iyi bir sosyolog… İçinden çıktığı toplumun, “değer yargılarını” tanıyor ve tarihsel gerçekleri, “toplumun değer yargılarından” süzerek ama asla objektiflikten ayrılmayarak okuyucusuna aktarıyor.

İkinci cilt, üstadın 1958-2015 yılları arasında çeşitli; dergi, gazete vb. yayın organlarına verdiği röportajlardan oluşuyor. Metinlerin röportaj şeklinde olması bir sohbet havası meydana getirdiği için okuyucuyu sıkmıyor ve en önemlisi de “Tarihçilerin Kutbu” diye anılan bir isimle karşılıklı sohbet ediyormuş havası oluşturuyor.

Özetleyecek olursak iki ciltlik bu dev eser, özellikle tarih konusunda akademik çalışmalar yapmak isteyenlerin ve Osmanlı tarihine ilgi duyanların mutlaka ama mutlaka edinmesi gerekir.

Fransız Varoluşcu Albert Camus’un dediği gibi, “Maverasından koparılmış bir millet ya isyan ya intihar eder”

Şanlı ve bir o kadar muazzam bir mazimiz var. Okuyup idrak edebilenlerden olmak umuduyla.
 

Yeni Akit