Vatandaşın yasa hakkında tam bilgi sahibi olmaması soru işaretlerine neden oluyor. Özellikle kentsel dönüşüm fırsatçılarının sözde cazip teklifleri ise vatandaşları ikilemde bırakıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Proje Mühendisi Özden Timurlenk Çelik, kentsel dönüşüm yasası ile ilgili henüz bazı teknik ve hukuki detaylar bilinmediğine dikkati çekerek, vatandaşları fırsatçılara karşı uyardı: "Acele etmeyin, bekleyin."

'Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun' kapsamında AFAM’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirildi. AFAM özellikle, mevcut yapının taşıyıcı sisteminin deprem yönetmeliklerine ve yapı statiğine uygun olup olmadığının incelenmesi, statik röleve çıkartılması, performans testi, zemin etüdü ve malzeme analizinin yapılması ile teknik raporun yazılması konularında görev yapacak.

AFAM Proje Mühendisi Özden Timurlenk Çelik, kentsel dönüşüm yasasının daha öncekilerin doğurduğu sıkıntıları kısmen giderdiği görüşünde. Çelik, “Şimdiye kadar yapılan kentsel dönüşüm projelerinde, hak sahipleri yerlerinden edilip, tapusu olmayana hak tanınmadı. Kiracılar mağdur edilip, eğitim, sağlık ve istihdam sorunları giderilmedi. Projeler şeffaf olmadığı için mevcut doku ve kültür yok edildi, ciddi çevre tahribatlarına neden olundu. Bu yeni yasada ise mağduriyetlerin büyük kısmı giderildi.” diye konuştu.

Yeni yasada riskli olmasa da uygulama bütünlüğü bakımından bakanlıkça gerekli görülen yapıların da yıkılacağına işaret eden Çelik, şunları söyledi:

“Riskli yapı’ ve ‘riskli alan’ olmak üzere kentsel dönüşümün iki temel tanımı var. Yapının risk durumunu belirlemek isteyenler, Bakanlık'ın belirlediği kuruluşlara binanın durumunu tespit ettirecek. Bina riskli bulunursa rapor Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne verilecek. Oradan tapuya bildirilip 60 günde tahliye edilecek.”

Binaların ‘riskli yapı, riskli alan, rezerv alanı’ grubuna girmesi halinde yıkılacağını belirten Çelik, masrafları sahibine ait olmak üzere kat maliklerinin Bakanlıkça belirlenen kurum ve kuruluşlara risk tespit yaptırıp sonuç belediyeye vereceğini dile getirdi.

“BU UYGULAMALARA İTİRAZ HAKKINIZ VAR”

Uygulamaya vatandaşın da itiraz hakkının olduğuna dikkat çeken Özden Timurlenk Çelik, şöyle devam etti:

“Binası riskli yapı olarak tespit edilmişse, kat malikleri bu duruma 15 gün içinde itiraz edebilir. Bu itirazlar, Bakanlıkça belirlenen üniversitelerden üç ve bakanlıkta görevli iki kişiden oluşan teknik heyet tarafından incelenip karara bağlanacak. İtiraz durumunda ise yapılan tüm masraflar kat malikleri tarafından karşılanacak.” Yıkıma gönüllü binalardan başlayacağına değinen Çelik, “Gönüllü olmayanlara devlet yıkım kararı alacak ve evi boşaltması için 60 gün süre tanıyacak. Konut sahipleri direniyorsa, bina zorla yıkılacak.”

YIKIM MASRAFINI KİM KARŞILAYACAK?

Binanın dönüşümünde müteahhit ile özel bir anlaşma yapılması halinde yıkımı müteahhit firmanın yapabileceğini anlatan Çelik, şu bilgileri verdi:

“Yıkımı bakanlık veya belediye yaptırırsa masrafları ilgili tapu müdürlüğüne bildirilecek. Tapu müdürlüğü binanın paydaşlarının hakları oranında ipotek koyacak.”

Riskli alanlardaki binalara elektrik su ve doğalgaz verilmeyeceğinin altını çizen Çelik, anlaşma ile tahliye edilen yapılarda ki kiracılara da geçici kira ve konut yardımı yapılacağını bildirdi. Çelik, yıkılacak bina arsasını kat irtifakı veya kat mülkiyetinin ilgililerine sorulmadan, tapu müdürlüğünce önceki vasfı ile değerlendirileceğini ifade etti.

Çelik, ortaklar arasında, yeniden bina yaptırılması, payların satışı, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı gibi konuların ise hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verileceğini söyledi.

Özden Timurlenk Çelik, anlaşma sağlayamayanların durumuna yapılacakları şöyle sıraladı:

“Çoğunluk 2/3’ye katılmayanların, bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, rayiç değeri tespit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacak. Eğer paydaşlarda almazsa bu payların bedeli Bakanlık tarafından ödenerek TOKİ veya belediyeye devredilecek.” Çelik, yıkılacak bina ve alanların yeni imar çalışmasını ise bakanlık, TOKİ ve belediyenin ortaklaşa yürüteceğini söyledi.

GECEKONDU SAHİPLERİNE YARDIM VAR MI?

Çelik, sahibine, gecekondusuna karşılık olarak borçlanarak, konut verilinceye, nakde dönüştürülüp ödeninceye veya konut yapmak üzere arsa tahsis edilip gerekirse kredisi sağlanıp evini yapıncaya kadar, nakdi yardım yapılabileceğini aktardı. Ayrıca dönüşü yapılacak alanda tarihi değerlerin bulunması halinde ise Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan ‘uygundur’ görüşü alınacağını ifade etti. Kentsel dönüşüm yasası kapsamında 33 ilde ve 100 noktada yıkım yapılacağını belirterek, toplam 6.5 milyon konut, birim ve iş yerinin yıkılacağını sözlerine ekledi.

Aktifhaber