Eş, dost tavsiyesi ile ilaçları yanlış kullanıyor, doğru saklamıyoruz. Her bitkisel ürünün iyi geldiğini sanarak dozuna dikkat etmeden kullanabiliyoruz. Bazen hekimden çok hekim, eczacıdan çok eczacı oluyoruz. Akıllı hasta olayım darken akılsızca ilaç kullanabiliyoruz. Aslında akıl almaz hatalar yapabiliyoruz.
 
Geçtiğimiz günlerde 14 yaşındaki Pınar Demiryılmaz, uyurken tutulan boynunun ağrısını dindirmek için bağırsak kanserinden hayatını kaybeden ağabeyi Şevket Demiryılmaz’ın ağrı bandını boynuna yapıştırdı. Bantları yapıştırmasının ardından kısa süre sonra da genç kız hayatını kaybetti. Bu sadece medyaya yansıyan akılsız ilaç kullanımı ile ilgili örneklerden yalnızca biri. Bu eksende akılcı ilaç kullanımını önemi tekrar gündeme geldi.

Ülkemizde en çok tüketilen ilaç gruplarının başında sindirim sistemi ve metabolizma hastalıkları, kanser ilacı ve bağışıklık sistemini güçlendirici ilaçlar, sinir sistemi hastalıkları ve antidepresan ilaçlar geliyor. Bunları antibiyotik ilaçları takip ediyor. Ayrıca bitkisel olarak lanse edilen ilaç kullanımında da bir artış var. Sanıldığının aksine ağrı kesici en çok kullanılan ilaçlar arasında değil. Türkiye’de 31 bin üyesi bulunan eczacıların üst birliği olan Türk Eczacılar Birliği Genel Sekreteri Harun Kızılay ile son günlerde medyada yer alan akılsız ilaç kullanımı ile ilgili olay üzerine ilaç, eczacı ve hasta üçgeninde konuştuk.

KULLANIRKEN YAPILAN HATALAR

En temel hatalar, eczacı ve hekim kontrolü dışında kulaktan dolma bilgiler ve başkasının tavsiyesi ile ilaç kullanılmasıdır. İlaç kişiye özel bir üründür. Çeşitli ilaçlarla ya da gıdalarla etkileşim içerisine girebilir. Örneğin; ilacın nasıl içilmesi gerektiği, hangi ilaçlar ile aynı anda içilmemesi gerektiği gibi bilgiler son derece hayatidir. Yapılan en büyük hatalar bu kuralların göz ardı edilmesidir. Ülkemizdeki ölümlerin çoğu, eczacı ve hekim kontrolü olmadan ilaç kullanılmasından kaynaklı.

HER İLAÇ BUZDOLABINDA SAKLANMAZ

Vatandaşlarımızdaki genel kanı, ilaçların hemen hepsinin buzdolaplarında saklanması yönündedir. Oysa, ilaçların aksi belirtilmediği sürece ağrı kesiciler, antibiyotikler, vitaminler, soğuk algınlığı ilaçları, şuruplar vb. serin ve güneş görmeyen yerde saklanmalıdır. Buzdolabında saklanması gibi bir zorunluluk olsaydı, eczanelerimizin kocaman birer buzdolabına dönüşmesi gerekirdi.

PRATİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI

İlaçların nasıl, hangi sıklıkta, ne kadar süre kullanılacağı ve hangi koşullarda saklanacağı tam olarak öğrenilmeli ve eksiksiz uygulanmalıdır. Hasta/hasta yakını ilacın olası yan etkileri, ilacın besin ve ilaç etkileşimleri konusunda hekim ve eczacıdan detaylı bilgi almayı unutmamalıdır. İlaç kullanımı yarıda kesilmemeli, hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir. Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.

Bunlara dikkat!

Evde kalan ilaçlar

Hastalar zaman zaman tedaviyi yarıda bırakarak ilaçlarını kullanmayabiliyorlar ya da kutusunu hiç açmayabiliyorlar. Öncelikle, kutuların içindeki ilaç miktarı, tedavinin tamamlanması sürecinde gereken miktar kadardır. Yani, hekimin önerdiği ilacı, hastalığın seyrinde bir iyileşme olur olmaz bırakmak, tedaviyi yarıda bırakmak anlamına gelebilir. Hekimin reçeteye yazdığı ilacı, eczacının önerdiği biçimde kullanmak çok önemlidir. Eğer bir evde kullanılmamış ilaçlar varsa burada ilaç kullanım sorunu var diyebiliriz.

Yarım kalmış ilaçtan tasarruf olmaz

Yarım kalmış ilaçlar ışıkla temas etmemesi gereken ilaçlar olabilir. Bu ilaçlar yeniden kullanılamazlar. İmha edilmeleri gerekir. Ayrıca miadı geçmiş ilaçların da imha edilmelidirler. İlaçlar yeniden dönüştürülebilen maddeler olmadıkları için, uzmanlar tarafından toplanıp, belirli merkezlerde imha edilmelidirler. Çünkü doğaya yayıldıklarında çevreye ciddi zararlar verebilirler. Bu nedenle, ilaçları çöpe ya da kanalizasyona atmak tehlikeli olabilir. Vatandaşlarımızın yapacağı şey çok basittir. Bu tip ilaçlar evde tutulmayıp, belediye vasıtasıyla imhaya gönderilmelidir.

Bitkisel ilaç kullanırken

Bitkisel ürünlerin yürürlükte bulunan Gıda Mevzuatı'na da aykırı bir biçimde, hekim kontrolünde ve güvenirliği kanıtlanmış ilaçlarla tedavi edilmesi gereken rahatsızlıkları önlediği yönünde bir algı yaratılıyor. Hatta tedavi ettiği gibi iddialarla halk yanlış yönlendirilerek veya ambalajı ilaç olarak algılanabilecek şekilde piyasaya sokularak satış payları arttırılmaya çalışılıyor. Maalesef toplumumuzda, bitkisel olanın zararsız olduğu şeklinde yaygın ve bir o kadar yanlış bir kanı bulunuyor.

Etkileşim var

Sağlığa ilişkin tüm ürünlerde olduğu gibi bu ürünlerde de unutulmaması gereken; gereğinden fazla miktarda ve bilinçsizce kullanılan bu ürünlerin yarardan çok zarar getirdiğidir. Bitkisel ürünler özellikle çocuklarda, hamilelerde ve emziren kadınlarda, yaşlılarda, ergenlik çağındaki gençlerde, uzun süren hastalıklarda, hipertiroidizm, bağırsaktaki emilimi etkileyen patolojik durumlarda, cerrahi müdahale görmüş hastalarda beklenenden çok daha farklı oranlarda etki gösterebilirler. Çünkü, birbiriyle etkileşen durumlar ölüme kadar götürebilir. Bitkisel ürün alırken lütfen bir eczacıya danışın.

Piyasada neden ilaç bulunmuyor?

Şu anda piyasada yaklaşık 180 civarında ilaç bulunmuyor. Firmalar, hükümetin ucuz fiyat politikası nedeniyle bazı ilaçlarını üretmiyorlar ya da ithalatını durduruyorlar. Bu durumda ilaç piyasada bulunamıyor. Bu konuyla ilgili bildirimlerimizi, taleplerimizi Sağlık Bakanlığı’na ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletiyoruz. Hastalarımızın mağduriyetini gidermek adına da, Sağlık Bakanlığı’nın onayı ile yurt dışından ilaçları bizzat getiriyor ve hastamıza teslim ediyoruz. Ancak, sorun köklü olarak çözülmelidir. Hükümetimiz net bir tavır almalı, yeni politikalar belirlenmelidir. İlacın eczaneler aracılığıyla hastaya ulaşabilir hale gelmesi sağlanmalıdır.

Eczacı halka en yakın sağlık danışmanı

Eczacı halka en yakın sağlık danışmanıdır. Üstelik görevi sadece ilacı raftan alıp hastaya vermek değildir. Bitkilerle ilgili en doğru bilgiyi de eczacı verebilir. Eczacının ilacın içeriğine, teknolojisine, kullanımına, etkileşimine, hastasının durumuna hakim olma gibi bir misyonu ve sorumluluğu da vardır. Dolayısıyla eczacının; ilaç konusunda en yetkin ve bilgili kişi olması ve vatandaşın en kolay ve rahat bir şekilde ulaşabildiği sağlık profesyoneli olması nedeniyle “eczacının sağlık danışmanı” olduğu bilincinin vatandaşlarımız farkına varmalıdırlar.

2020 ilaç vizyonu

İlaç teknolojisi değiştikçe eczacının işlevi de değişecek. 2020 itibariyle ilaçların çok büyük bir çoğunluğunun kişiye özgü ilaçlar olacağı öngörülüyor. Ayrıca sadece tüketicilere ilaç vermenin tek başına tedavinin amaçlarını gerçekleştirmeye yetmediğine dair artan bir farkındalık söz konusu olacak.

Yeni Şafak