Pridal, dünyanın en büyük harita koleksiyolarını dâhil ettiği sitesinde, tarihi harita meraklılarına bakmakla bitirilemeyecek bir koleksiyon sunuyor.

Tarihi haritalara karşı ilginiz varsa tam size göre bir yer burası. Dünyanın farklı coğrafyalarının farklı tarihlerde, farklı insanlar tarafından çizilmiş hallerini görmek için en uygun platform… Aslında bir zaman yolculuğu… 1850'ler Amerikasının ticaret ağı haritasından, 1835 İstanbulunun ara sokaklarına, 1700'lü yıllar Bursasının yollarından, 1600'lü yıllar İtalyasına kadar sayılamayacak kadar çok bölgenin orjinal tarihi haritalarını tek bir adreste toplayan oldmapsonline, eski harita meraklıları için 'Google'da arasan bulunmaz' bir hazine.

EN BÜYÜK PLATFORM

Biz her ne kadar burada ayrıntısıyla anlatmış olsak da sizin en azından bir defa internet sayfasına göz atmanızı gerektiren bir bilgi çalışması oldmapsonline. David Rumsey'in uzun yıllar büyük gayretlerle oluşturduğu online harita koleksiyonu dahil olmak üzere dünyanın sayılı kütüphanelerinin harita koleksiyonlarını bir araya toplayan oldmapsonline.org sitesi, 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar bütün dünyanın tarihi haritalarına ev sahipliği yapıyor. Bilgiyi koruyan yeni nesil dijital platformlar için ilham verici bir kaynak olan oldmapsonline, görüntülenebilen 400 bin tarihi haritasıyla şimdilik dünyanın en büyük harita platformu.

Şimdilerde ailesiyle birlikte İsviçre'de yaşayan Çek asıllı doktora öğrencisi Petr Pridal'ın üniversite yıllarında staj yaptığı kütüphanede aklına gelen proje, hemen tüm dünyanın farklı ölçek ve kesitlerdeki yüksek çözünürlüklü tarihi haritaları üzerinde dilediğiniz gibi zaman yolcuğu yapmanızı sağlıyor. Pridal'ın çalışması, kullanışlı ara yüzü, arama seçeneklerinin daraltılabilmesi ve en güzeli istediğiniz yüzyıllar arasında arama yapmanıza imkân sağlayan 'zaman filtresi' ile araştırmacılar için olduğu kadar, yüksek çözünürlüklü entelektüel bir dekor olarak evlerde kullanılmak üzere sıradan ilgilileri için de zengin bir imkân.

KAYITSIZ ŞARTSIZ İZLEYİCİLİK

oldmapsonline.com sitesi, arama sayfasına istediğiniz bir bölge adını yazdığınızda, o bölgenin hangi tarihlere ait kaç tane haritası varsa önünüze getiriyor. Görüntülediğiniz haritaların doğrudan kaynaklarına bakmanız da mümkün. Haritalar orijinal yerleri üzerinden açılıyor. Sitenin insanlığın ortak birikimine sunduğu en önemli katkı, online erişilebilir bir mecrada yüzbinlerce haritayı, açıklamalarıyla birlikte bir yere topluyor olması. Kayıt olmadan, herhangi bir abonelik işlemine gerek kalmadan ya da bir ücret ödemeden dünyanın neredeyse bütün büyük üniversitelerinin ve kütüphanelerinin harita arşivleri önünüze geliyor.

Haritaların Google'ı

Haritaya dair daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler için ise hiçbir bilgi saklanmıyor oldmapsonline.org'da. Görüntülediğiniz harita hangi ülkenin, hangi üniversitesinin kütüphanesindeyse asıl kaynağa doğrudan bağlantıyı mümkün kılıyor. Ortak bir alan olması ve aradığınız haritayı neredeyse hemen önünüze getirmesi ve arama seçeneklerinin geniş olması açısından Oldmapsonline'a, 'haritaların google'ı bile demek mümkün.

Tarih ile teknoloji yanyana iyi duruyor
 
Eski tarihi haritaları ve projesini konuştuğumuz Petr Pridal, 'Tarihi dokümanlarla son teknolojiyi yan yana getirmeyi seviyorum. Takımımla birlikte modern haritalama uygulamalarının geliştirilmesi üzerine çalışmalar yapıyoruz” diyor.

Bir internet sitesi kurdunuz ve bugün bu site 400 bine yakın haritayı içinde barındırıyor. Meşakkatli iş, büyük proje…

Üniversite eğitimim sırasında yaşadığım yerde yerel bir halk kütüphanesinde staj yapmıştım. Yerel kütüphaneler, çoğunlukla bulmak istediğinizi bulmak için büyük zorluklar çekmeyi göze alacağınız yerlerdir, özellikle haritalar konusunda. Haritalar için bir geleneksel kütüphane kataloğu araştırmak istiyorsanız, haritaların gerçek başlıklarını, yayıncılarını ve üreticisini bilmeniz gerekiyor. İnsanların aramaya niyet etmekten korkmayacakları, keyifle tercih edebilecekleri bir arama yapma formu geliştirmenin önemini bu durumda fark edebilirsiniz. İnsanlar yaşadıkları bölgeyi bilirler ve bölgelerinin dünyanın nasıl bir parçası olduğunu görmek isterler. Mekânlar ve mekânların tarihini keşfetmenin doğal bir yolu. Fikir, 2008'de ortaya çıktı aslında. İlk görüntülenmeyi ise 2012'de başardık.
Dünyanın en büyük online harita arşivlerinden biri sanırım bu. Yardım aldığınız kurumlar oldu mu?
Bu proje, arşivleri ve kütüphaneleri yoluyla fikirlerini ve online içeriklerini bize açanlar sayesinde var, onlara bu vesileyle de teşekkür etmek istiyorum. Bu haritalar Britanya Kütüphanesi, İskoçya Ulusal Kütüphanesi, David Rumsey, Harvard Kütüphanesi, Hollanda Ulusal Devlet Arşivleri, Prag Charles Üniversitesi, New York Halk Kütüphanesi ve dünyadaki diğer enstitüler… Hepsini tek tek saymak bir röportaj için zorlayıcı olacak. 30'un üzerinde yararlanılan yer oldu bugüne kadar.

SADECE DÖRT KİŞİYİZ

Buradan bakınca devasa bir ekipten söz ediyoruz gibi…

Aslında teknik olarak öyle devasa bir kadrodan söz etmek zor… Yapı, çekirdek olarak 4 sistem programcısı tarafından geliştirildi. Fakat eski harita âşıklarının yanı sıra bizden organizasyon ve iletişim alanında yardımlarını esirgemeyen büyük bir gönüllü kitlesinden de bahsetmeliyiz. Bu şekilde yüzbinlerce harita, verileriyle ve kaynak atıflarıyla birlikte sistemden görülebiliyor.

En eski tarihliden en yenisine haritaların zaman aralıkları nedir?

15. yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar indekslenmiş dört yüz bin harita. Tabi bu ana aralığımız yoksa 21. yüzyıla ait bir haritaya rastlayabilirsiniz.

HER TÜR HARİTA VAR

Haritaların türleri de farklı. Sadece siyasi ya da coğrafi haritalar yok…
Pek çok farklı tarihe ilişkin hemen tüm harita türlerine ulaşmanız mümkün. Farklı ölçekler, farklı tarihler ve farklı coğrafyalardan söz ediyoruz. Sadece siyasi ya da coğrafi haritalar değil, idari, topografik, askeri haritaları da görebilirsiniz. Gayrimenkul haritaları bile söz konusu.

Yeni Şafak