Dünya 4 milyar ton gıdayı israf ediyor işte israfın çaresi

Dünya 4 milyar ton gıdayı israf ediyor işte israfın çaresi

Dünyada yaklaşık 1 milyar insan yeterli beslenemezken, her yıl üretilen 4 milyar tonluk gıdanın yüzde 30-50’si israf ediliyor

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilimdalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşegül Akbay, 15-18 Mayıs arasında yapılacak görüşmede gıda etiketlerinin düzenlenmesi ve gıda bağışlarının vergi indirimi yoluyla özendirilmesi gibi konuların ele alınacağını belirterek, “2050 yılına kadar 9.6 milyara erişeceği tahmin edilen dünya nüfusunun beslenmesi, insanlık için eşi benzeri görülmemiş bir meydan okuma olacaktır. Bu da çok yönlü ve entegre bir küresel stratejiyi gerektirmektedir” dedi.

Gıda kullanılabilirliğini iyileştirmek için oluşturulan stratejilerin israfı azaltabileceğini belirten Akbay, bunun da dünyadaki gıda kaynağı üzerindeki baskıyı hafifleteceğini, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olacağını vurguladı.

EN MÜSRİF HOLLANDA, BELÇİKA

Avrupa Birliği’nin, 2020 yılına kadar gıda israfını yüzde 20 azaltma taahhüdünde bulunduğuna işaret eden Akbay, AB’de, gıda atığı miktarının yılda kişi başı 173 kilogram toplamda da 88 milyon ton olduğunun tahmin edildiğini söyledi. Akbay, şunları kaydetti: 

“En yüksek gıda atığı, yılda kişi başına 541 kilogram ile Hollanda ve 345 kilogram ile Belçika’da oluşurken, 72 kilogram ile Slovenya ve 76 kilogram ile Romanya gıda atıkları en düşük düzeydeki ülkeler olarak belirlendi. Türkiye’deki gıda atığı hakkında ise herhangi bir istatistiki bilgi mevcut değil. Ayrıca Türkiye’de özel sektörün girişimleri dışında, gıda atıklarıyla ilgili büyük çaplı bir kamusal girişim de bulunmuyor.”

BİR HAFTA BOYUNCA YEMEKLERİNİZİ PLANLAYIN

Ayşegül Akbay, gıda israfını azaltmada ve atıkların değerlendirilmesinde bireylerin de yapabileceği basit uygulamalar olduğunu dile getirerek, şu önerilerde bulundu:
“Bir hafta boyunca yemeklerinizi planlayın. Gıdaları sakladığınız dolaplarınızı kontrol ettikten sonra bir ihtiyaç listesi belirleyin ve alışverişlerinizde bunu baz alın. Aç olduğunuzda alışveriş yapmayın. Önceden paketlenmişler yerine istediğiniz miktarda alabileceğiniz şekilde sunulan meyveleri ve sebzeleri satın alın. Tarih etiketlerinin anlamına dikkat edin. ‘Son kullanma tarihi’ ifadesi yiyeceklerin yalnızca gösterilen güne kadar tüketime uygun olduğu anlamına gelir, ‘tavsiye edilen tüketim tarihi’ ise ürünün, beklenen kalitesini ne kadar koruyacağı tarihi gösterir. Buzdolabında izolasyonu ve sıcaklığı kontrol edin. Maksimum tazelik ve uzun ömür için gıda 1 ila 5 derece arasında depolanmalıdır. Gıdaları, ambalajındaki talimatlarına uygun olarak saklayın.”

TABAKLARDA AZ MİKTARDA YİYECEK SUNUN

Tüketmeye dolaptaki görece eski yiyeceklerden başlanılması yönünde tavsiyede bulunan Akbay, “Tabaklarda az miktarda yiyecek sunun. Tüketime uygun temiz kalıntıları çöp kutusuna sıyırmak yerine, ertesi gün yemek için çıkarabilirsiniz. Yumuşak hale gelen bozulmamış meyveler, püre veya turta yapmak için kullanılabilir, sebzeler çorba haline getirilebilir. Az miktarda ekmek yiyorsanız, ekmeğinizi dondurun ve tüketimden birkaç saat önce çıkarın. Aynı şekilde, pişmiş yemekler de mikrobiyolojik bir sıkıntı barındırmıyorsa dondurulup daha sonra ısıtmak suretiyle tüketilebilir” diye konuştu. 
Akbay, bütün bunlara rağmen bazı yiyecek atıklarının kaçınılmaz olduğuna dikkati çekerek, atık meyve ve sebzelerden birkaç ay içerisinde bahçedeki bitkiler için zengin, gübre oluşturulabileceğini de ifade etti. AA

PEYGAMBER EFENDİMİZİN (ASM) İSRAFA KARŞI TUTUMU

Peygamberimiz (asm)'in ailesinde israf yapmamaya özen gösterilirdi. Çünkü israf gereksiz yere harcamak, saçıp savurmaktır; bu nedenle Allah tarafından yasaklanmıştır. Allah’ın verdiği nimetlerden ihtiyacı kadar faydalanmak gerekir. Peygamberimize (asm) göre, hangi konu olursa olsun, sınırı aşmak, ölçüsüz hareket etmek israftır. Yüce Allah da “Yiyiniz, içiniz, israf etmeyiniz...” buyurarak israfı yasaklamıştır.

Peygamberimiz (asm) çok sade bir hayat sürdürmüştür. O gençliğinde ve Hz. Hatice (r.anha) ile evlendikten sonra, ticaret yapmış ve varlıklı bir aile hâline gelmiştir. Buna rağmen o hiçbir zaman sade yaşantısını terk etmemiştir. Onun kıyafetleri, sade ve gösterişten uzaktı. Ev eşyaları konusunda da israftan sakınırdı. Onun evine, ihtiyaç olmayacak eşyalar satın alınmaz, ihtiyaç olan eşyalar kullanılırdı. Yiyecekler konusunda da israftan sakınılırdı. Evdeki ekmek artıkları atılmaz, mutlaka değerlendirilirdi. Yemekler israf edilmez, sofrada fazla çeşit bulundurulmazdı. Kızı Fatma (r.anha)'nın düğünü çok sade olmuş, lüks ve israftan kaçınılmıştır.

Bir gün Peygamberimiz (asm), sahabîlerden birinin abdest alırken suyu israf ettiğini görür. “Bu israf nedir?” diye sorar. Bunun üzerine sahabî, “Abdestte israf olur mu?” diye karşılık verir. Peygamberimiz (asm): “Evet, akan bir nehrin kenarında bile olsan, normal bir miktarın üzerinde su kullanman israf olur.” buyurur.

Hz. Peygamber (asm),“Kibirsiz ve israf etmeden yiyiniz, içiniz, giyiniz ve sadaka veriniz.” sözü ile israfın yasaklığını ifade buyurmuştur. Dikkat çekici bulduğumuz şu olay İslâm’ın israf konusunda ne denli titiz olduğu hususunda bize yeterli fikir vermektedir:

Bir defasında Hz. Peygamber (asm) Sa’d’e uğradı. Sa’d bu esnada abdest alıyordu. Resûlullah (asm), (onun suyu aşırı kullandığını görünce); "Bu israf nedir?" diye sordu. Sa’d de, "Abdestte de israf olur mu?" dediğinde Hz. Peygamber (asm) de  “Evet, hatta akmakta olan bir nehirde abdest alsan bile...” şeklinde cevap verdi.

Varlığımız ve iş yapma gücümüzün devamı için gerekli gıdaları almak, insanî olduğu kadar dinî bir görevdir. İnsan bu görevi yerine getirirken yeteri kadar gıdayı almak mecburiyetindedir. Yüce Dinimiz, ihtiyacımız olan gıdayı azaltıp iş gücümüzü kaybetmeyi tasvip etmediği gibi, gereğinden fazla yiyip içmeyi de yasaklamıştır. (A’râf, 7/31).

İnsan karnını tıka basa, ölçüsüzce doldurmayacak, ama güç ve takatten düşecek derecede de aç durmayacaktır. Hz. Peygamber (asm), “Ademoğlu, karnından daha şerli bir kap doldurmamıştır. İnsana belini doğrultacak birkaç lokma yeter. Yemek yediği zaman, midesinin üçte birini yemeğe, üçte birini içmeğe, üçte birini de nefes almaya ayırsın.” sözüyle haddinden fazla yemenin insanı sürükleyeceği zarara dikkat çekmektedir. (Sorularla İslamiyet)

HABERE YORUM KAT
YORUM KURALLARI: Risale Haber yayın politikasına uymayan;
Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve BÜYÜK HARFLERLE yazılmış yorumlar
Adınız kısmına uygun olmayan ve saçma rumuzlar onaylanmamaktadır.
Anlayışınız için teşekkür ederiz.