Bazı ürünlerde yüzde yüze varan oranlarda rekolte kaybı yaşanırken, afetten etkilenen ürünlerin fiyatları şimdiden tırmanışa geçti. Bazı ürünlerde yüzde 30 ile yüzde 100 arasında fiyat artışları yaşanıyor.

Kış aylarında yağışların az olması nedeniyle yazın kurak geçmesi beklenirken, bahar aylarında yaşanan dolu ve don olayları çiftçiyi zor durumda bıraktı. Mart ayı sonunda etkili olan don olayları, Malatya’da kayısıyı, Karadeniz’de fındığı vururken geçtiğimiz hafta yağan dolu yağışı, Isparta Uluborlu ve İzmir Kemalpaşa’da kirazda büyük zarara yol açtı. Bazı tarım ürünlerinde yüzde yüze varan oranlarda rekolte kaybı yaşandı. Kayısıda kayıp yüzde 90’ları bulurken, fındıkta yüzde 50’yi aşan zarar meydana geldi. Hasada kısa bir süre kala doluya yakalanan kirazda ise kayıp yüzde 80’i aştı.

Geçen yıl 570 bin ton dolayındaki fındık rekoltesinin don nedeniyle bu yıl yüzde 50 azalarak 350 bin tona kadar düşebileceği öngörülüyor. 2014 yılının tarım sektörü açısından zorlu bir yıl olacağını söyleyen İzmir Ticaret Borsası (İTB) Başkanı Işınsu Kestelli, tarım fiyatlarında büyük bir spekülatif balon tehlikesiyle karşı karşıya olunduğunu belirtti. İTB Başkanı Işınsu Kestelli, bazı tarım ürünlerinde yaşanan spekülatif fiyat hareketlerinin çiftçiyi ve ihracatçıyı zora soktuğuna dikkat çekiyor. Kestelli, “Bu yıl Türk tarımı için ekstra zor bir yıl yaşıyoruz. Fiyatlarda büyük bir spekülatif tehlikesiyle karşı karşıyız. Bu tehlike, kuraklık ve don olayının rekolteyi düşüreceği beklentisinden kaynaklanıyor. Bu durum Türkiye’ye pazar kaybettirdiği ve gelecek yılların ekim planlarının üzerine bir kara bulut gibi çöktüğü ortada.” dedi. Hükümetin spekülatif fiyat hareketlerini önlemek için hububatta yaptığı gibi sadece gümrüksüz ithalat kararı almaktan çok daha proaktif politikalar izlemesi gerektiğini ifade eden Kestelli, “Don olayından zarar gören çiftçilerin kredi borçlarının ertelenmesi, tarımın sürdürülebilirliği açısından önemli. Ancak 2014 yılı tarım desteklerinde, bu hasat yılının olağanüstü koşullarının dikkate alınmadığını ve yıl içinde teşviklerde telafi edici mekanizmaların devreye alınması konusunda tarım dostu bir politika izlenmesi gerekiyor.” diye konuştu.

Ege Bölgesi’ndeki dolu yağışında üzümde de yüzde 25 oranında kayıp yaşandı. Bazı bölgelerde meyve ağaçları ile zeytinlikler de zarar gördü. Dolu ve don olaylarından etkilenen ürünlerin fiyatı hemen tırmanışa geçti. Bazı ürünlerde yüzde 30 ile yüzde 100 arasında fiyat artışları yaşanıyor. Kuru kayısının fiyatı uçtu, yaş kayısıda da geçen seneye göre iki kat artış bekleniyor. Sezon başında serbest piyasada 5,80 lira olan fındık fiyatı 10 lirayı buldu. Zirai don öncesinde 6 TL civarında seyreden birinci kalite kuru kayısının toptan fiyatı 12 lirayı buldu. Kuru kayısının toptan fiyatının 15 lirayı aşacağı öngörülüyor. Henüz pazar ve marketlere çıkmayan kirazın da fiyatının artacağı belirtiliyor. Afetten etkilenen ürünlerin fiyatlarındaki artışın spekülasyona dönüşmesinden endişe ediliyor.

‘İKLİM değişikliği KRİZE YOL AÇIYOR’

Ulusal Pamuk Konseyi ve İzmir Ticaret Borsası Meclis Başkanı Barış Kocagöz ise tarımsal ürün krizlerine karşı uzun vadeli üretim pazarlamasına geçilmesini öneriyor. İklim unsurlarının getirdiği sonuçlarının tarımda krizlere yol açtığına dikkat çeken Kocagöz, “Bir ya da iki sene iyi fiyatla satılan tarım ürünlerimiz takip eden sene üreticiyi çok üzüyor. Dördüncü sene bıktıracak hale geliyor. O denli bıkıyor ki, ertesi yıl o üretimden bu kez vazgeçince üretim noksanlığı fiyatları mantık seviyesinin üstüne taşıyor. Bu kısır döngü sürekli devam ediyor. Geçtiğimiz ay üzüm fiyatlarının düşüşü kriz boyutuna geldi. Bir diğer yandan yurdun diğer yarısındaki iklim koşulları fındık fiyatlarının dörde, kayısı fiyatlarının da üçe katlanmasına neden oldu. Sadece bir gece önce kuru kayısı için 250 bin ton rekolte beklenirken ertesi gün başlayan kötü beklenti fiyatları uçurdu. Bu ürünlerin hepsi Türk tarımı için çok önemli ve ihracat lideri olduğu ürünler. Bir yandan üretici mahvolurken diğer yandan ihracatımız da büyük darbe görüyor. Ancak bu ürün krizlerinde herkes birbirini suçlayacağına dönüp bakması gerekir ki, Türk tarım ticareti halen 100 yıl öncesinin yöntemleri ile devam ediyor.” şeklinde konuştu.

Zaman