Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinden alınan bilgilere göre, 2013 yılında gerçekleştirilen 151,7 milyar dolarlık ihracatın 6,3 milyar dolarlık kısmı ihracatçı birlikleri kaydından muaf olarak yapıldı. Kalan 145,4 milyar dolar ihracatın il bazında dağılımına bakıldığında ilk sırada yaklaşık 64 milyar dolar ile İstanbul yer aldı.

İstanbul'un ihracatı, 2012 yılına kıyasla yüzde 5 artarken, hazır giyim ve konfeksiyon 12,8 milyar dolar ile en fazla ihracat yapılan sektör oldu. İstanbul, geçen yıl Almanya'ya 6,5 milyar dolarlık ihracat yaptı. Böylece Almanya, İstanbul'un en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülke olarak kayıtlara geçti.

En hızlı artış Doğu Anadolu'dan

Bölgelerin ihracat performansı karşılaştırıldığında Marmara Bölgesi'ndeki 11 ilin toplam ihracatı 2012 yılına göre yüzde 5 artarak, 89,2 milyar dolardan 93,6 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde, Marmara Bölgesi'nin toplam ihracatı içinde İstanbul'un payı yüzde 68,2 olarak belirlenirken Yalova'nın ihracatının yaklaşık 3 katına çıkması (yüzde 182 artış) dikkati çekti.

Doğu Anadolu, 1,2 milyar dolar ile Türkiye'nin en az ihracat yapan bölgesi olmasına karşın yüzde 25 artış ile Türkiye'de ihracatını en fazla artıran bölge olma başarısını gösterdi. Malatya 401,8 milyon dolar ile bölgede en fazla ihracat yapan il olarak kayıtlara geçerken Elazığ ihracatını yüzde 375, Muş ise yüzde 180 oranında artırdı.

2012-2013 yılları itibarıyla Ege Bölgesi de toplam ihracatını yüzde 4 artırarak, 17 milyar dolardan 17,7 milyar dolara ulaştırdı. Ege Bölgesi'nin ihracatında en önemli payı 9 milyar dolar civarında ihracatla İzmir aldı.

İç Anadolu Bölgesi'ne bakıldığında, bölgenin ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 10 artış göstererek, 11,1 milyar dolardan 12,2 milyar dolara çıktı. Bu bölgede de Ankara 7,3 milyar dolar ile bölgenin ihracatına önemli katkı sağladı.

Akdeniz Bölgesi'nin ihracatı da söz konusu dönemde yüzde 7,4 milyar dolardan yaklaşık 8 milyar dolara ulaştı. Akdeniz Bölgesi'nde ihracata en önemli katkıyı 2,1 milyar dolar ile Hatay yaparken, ilin ihracatı bir önceki yıla göre aynı seviyede kaldı.

Bölgesel bazda ihracatını artıran bölgelerden biri de Güneydoğu Anadolu oldu. 2012 yılında 8,4 milyar dolar ihracata imza atan bölge, bir yılda ihracat rakamını yüzde 11 artırarak 9,3 milyar dolara ulaştırdı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Gaziantep, 6,5 milyar dolar ile ihracatta ilk sırada yer alırken, Mardin'in ihracatının 1 milyar dolar seviyesini aşması dikkati çekti.

2011-2012 döneminde Türkiye'de ihracatı tek düşen bölge olan Karadeniz, 2013'te ise yıllık bazda ihracatını yüzde 2 artırarak, 3,5 milyar dolara ulaştırmayı başardı. Bölgede en fazla ihracat yapan ile 1,6 milyar dolar ile Trabzon olurken, Kastamonu'nun ihracatı 2,7 (yüzde 172 artış) katına ulaştı.

İstanbul-Karadeniz farkı 10 kat azaldı

Türkiye'nin toplam ihracatının yarısından fazlasını gerçekleştiren İstanbul'un ihracatı, Türkiye'nin diğer bölgelerindeki toplam ihracat rakamlarıyla karşılaştırılınca da ilginç sonuçlar ortaya çıktı.

Buna göre, İstanbul'un ihracatı, 2012'de toplam 2,2 milyar dolar ihracat yapan Karadeniz Bölgesi'nin tamamının ihracatının yaklaşık 28 katı olarak hesaplanırken, bu yıl aynı fark 18 kata geriledi. Bölgesel bazda değerlendirildiğinde de bir önceki yıl 40,6 kat olan Marmara-Karadeniz farkı 27 kata kadar düştü.

En hızlı artış Elazığ'dan

Verilere göre geçen yıl ihracatı en hızlı artan il Elazığ oldu. İlin ihracatı, bir yılda yaklaşık 4 katına ulaşarak (yüzde 375) 256 milyon dolara çıktı. Elazığ'ın ihracatının çok önemli bir bölümü maden ve metaller sektörü tarafından gerçekleştirildi.

Geçen yıl, ihracatı en fazla düşen illere bakıldığında Gümüşhane, bu anlamda ilk sırada yer aldı. 2012 yılında Türkiye'de ihracatını en fazla artıran il olarak kayıtlara geçen Gümüşhane'nin ihracatı yüzde 98 düşüşle 5,5 milyon dolardan 134 bin dolara geriledi.

Bu arada 2012'de Türkiye'de ihracat yapamayan tek il olan Tunceli, geçen yıl toplam 21 bin dolarlık ihracat yapma başarısı gösterdi. Söz konusu ihracatın tamamı meyve ve sebze mamulleri sektörü kanalıyla Hollanda'ya yönelik oldu.

İllerin ihracatında maden ve metaller zirveye yerleşti

Sektörel açıdan kıyaslandığında 81 ilin ihracatında 20 farklı sektör ilk sırada yer aldı. Buna göre, maden ve metaller 11 ilin ihracatında zirveye yerleşirken, bu sektörü sırasıyla çelik ile hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı izledi.

2013 yılının toplamda en fazla ihracat gerçekleştiren sektörü olan ve "taşıt araçları ve yan sanayisi" olarak adlandırılan otomotiv de 6 ilin ihracatında zirvede bulundu. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri kaleminin, ihracatında ilk sıraya yerleştiği il sayısı ise 7 olarak belirlendi.

Komşuyla dış ticaret hız kesmedi

Ülkeler bazında ihracat rakamları açısından bakıldığında geçen yıl en fazla ihracat, yaklaşık 13,4 milyar dolar ile Almanya'ya yapıldı.

Almanya, 10 ilin ihracatında ilk sırada yer alırken, Türkiye'nin fazla ihracat yaptığı ikinci ülke konumundaki Irak, 2012'de olduğu gibi 23 il ile en fazla sayıda ilin ihracatında zirvede yer alan ülke oldu.

Almanya ve Irak'ın yanı sıra ABD, İran, Rusya, İtalya, Fransa, Çin gibi ülkeler geçen yıl illerin ihracatında ilk sırada bulunan bazı ülkeler olarak kayıtlara geçti.

2012-2013 yılları itibarıyla il bazında ihracat rakamları (bin dolar), en fazla ihracat yapılan sektörler ve ülkeler şöyle:

İLLER 2012 2013 Değişim (yüzde) En çok ihracat yapılan sektör En çok ihracat yapılan ülke

ADANA 1.800.386 1.895.829 5 Tekstil ve ham maddeleri (436 milyon dolar) Irak (346,4 milyon dolar)

ADIYAMAN 69.965 79.621 14 Hazır giyim ve konfeksiyon (47 milyon dolar) Almanya (19 milyon dolar)

AFYONKARAHİSAR 308.399 364.428 18 Maden ve metaller (180,5 milyon dolar) Irak (115,7 milyon dolar)

AĞRI 45.213 54.027 19 Kimyevi maddeler ve mamulleri (10,8 milyon dolar) İran (40,8 milyon dolar)

AKSARAY 67.772 73.050 8 Makine ve aksamları (28,3 milyon dolar) Azerbaycan-Nahçıvan (6,5 milyon dolar)

AMASYA 26.366 49.336 87 Hazır giyim ve konfeksiyon (14,4 milyon dolar) ABD (5,9 milyon dolar)

ANKARA 6.539.056 7.270.973 11 Kimyevi maddeler ve mamulleri (1,3 milyar dolar) Çin (742,4 milyon dolar)

ANTALYA 1.071.161 1.175.240 10 Yaş meyve ve sebze (428,5 milyon dolar) Rusya (264,4 milyon dolar)

ARDAHAN 965 454 -53 Çimento, cam seramik ve toprak ürünleri (405 bin dolar) Gürcistan (256 bin dolar)

ARTVİN 87.646 66.138 -25 Çelik (29,7 milyon dolar) Gürcistan (62,6 milyon dolar)

AYDIN 557.996 575.924 3 Maden ve metaller (105,8 milyon dolar) Çek Cumhuriyeti (51,3 milyon dolar)

BALIKESİR 479.399 621.282 30 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (173,6 milyon dolar) Irak (114,7 milyon dolar)

BARTIN 15.061 20.594 37 Hazır giyim ve konfeksiyon (10,2 milyon dolar) Almanya (13,1 milyon dolar)

BATMAN 42.689 44.791 5 Maden ve metaller (13,8 milyon dolar) Irak (35,2 milyon dolar)

BAYBURT 353 206 -42 Taşıt araçları ve yan sanayisi (154 bin dolar) Lübnan (101 bin dolar)

BİLECİK 63.764 78.118 23 Demir ve demir dışı metaller (26,8 milyon dolar) Kanada (10,3 milyon dolar)

BİNGÖL 6.037 10.033 66 Maden ve metaller (3 milyon dolar) Irak (6,8milyon dolar)

BİTLİS 14.043 3.554 -75 Savunma ve havacılık sanayi (2,3 milyon dolar) Irak (1,2 milyon dolar)

BOLU 99.178 147.086 48 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (87,5 milyon dolar) Irak (72,7 milyon dolar)

BURDUR 129.520 157.630 22 Maden ve metaller (103,4 milyon dolar) Çin (40,3 milyon dolar)

BURSA 11.913.051 12.855.962 8 Taşıt araçları ve yan sanayisi (7,9 milyar dolar) Almanya (1,9 milyar dolar)

ÇANAKKALE 68.731 68.457 -0,4 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (17 milyon dolar) Finlandiya (6,9 milyon dolar)

ÇANKIRI 51.530 72.912 42 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (52,1 milyon dolar) Angola (21,1 milyon dolar)

ÇORUM 142.955 165.517 16 Makine ve aksamları (70,6 milyon dolar) Irak (22 milyon dolar)

DENİZLİ 2.737.815 3.083.794 13 Hazır giyim ve konfeksiyon (1,2 milyar dolar) İngiltere (383,5 milyon dolar)

DİYARBAKIR 202.806 231,336 14 Maden ve metaller (104,2 milyon dolar) Irak (122,2 milyon dolar)

DÜZCE 101.517 115.812 14 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (27,3 milyon dolar) Özbekistan (12,8 milyon dolar)

EDİRNE 35.134 31.656 -10 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (18 milyon dolar) Filipinler (5,9 milyon dolar)

ELAZIĞ 53.876 255.941 375 Maden ve metaller (236,3 milyon dolar) Çin (103,5 milyon dolar)

ERZİNCAN 3.130 3.104 -1 Meyve-sebze mamulleri (2,2 milyon dolar) Fransa (992 bin dolar)

ERZURUM 44.720 39.579 -11 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (8 milyon dolar) Azerbaycan-Nahçıvan (16,6 milyon dolar)

ESKİŞEHİR 829.085 812.209 -2 Savunma ve havacılık sanayisi (247,2 milyon dolar) ABD (235,2 milyon dolar)

GAZİANTEP 5.873.042 6.472.870 10 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (1,6 milyar dolar) Irak (2,3 milyar dolar)

GİRESUN 179.969 149.364 -17 Fındık ve mamulleri (125,6 milyon dolar) Almanya (37,5 milyon dolar)

GÜMÜŞHANE 5.487 134 -98 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (128 bin dolar) Mısır (48 bin dolar)

HAKKARİ 354.186 286.461 -19 Kimyevi maddeler ve mamulleri (98.9 milyon dolar) İran (266,7 milyon dolar)

HATAY 2.080.926 2.083.283 -0,1 Çelik (894,2 milyon dolar) Irak (277,8 milyon dolar)

IĞDIR 87.118 131.501 51 Çelik (37 milyon dolar) Azerbaycan-Nahçıvan (110 milyon dolar)

ISPARTA 178.568 187.868 5 Maden ve metaller (44,4 milyon dolar) Libya (19,6 milyon dolar)

İSTANBUL 60.938.888 63.800.027 5 Hazır giyim ve konfeksiyon (12,8 milyar dolar) Almanya (6,5 milyar dolar)

İZMİR 8.468.480 8.916.983 5 Kimyevi maddeler ve mamulleri (1,5 milyar dolar) Almanya (1 milyar dolar)

KARABÜK 180.728 189.270 5 Çelik (170,6 milyon dolar) Fas (41,6 milyon dolar)

KARAMAN 270.960 322.075 19 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (287,6 milyon dolar) Irak (58,1 milyon dolar)

KARS 873 460 -47 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (407 bin dolar) Almanya (407 bin dolar)

KASTAMONU 47.734 129.926 172 Maden ve metaller (92,7 milyon dolar) Çin (85,7 milyon dolar)

KAYSERİ 1.610.565 1.773.422 10 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (326,1 milyon dolar) Irak (331,5 milyon dolar)

KİLİS 22.465 29.991 34 Hazır giyim ve konfeksiyon (11,2 milyon dolar) Suriye (12,3 milyon dolar)

KIRIKKALE 8.084 13.655 69 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (8,6 milyon dolar) İran (3,5 milyon dolar)

KIRKLARELİ 126.753 171.694 35 Hazır giyim ve konfeksiyon (98,4 milyon dolar) Ukrayna (21,6 milyon dolar)

KIRŞEHİR 199.757 207.678 4 Taşıt araçları ve yan sanayisi (178,7 milyon dolar) Mısır (18,5 milyon dolar)

KAHRAMANMARAŞ 764.840 810.500 6 Tekstil ve ham maddeleri (590,4 milyon dolar) İtalya (240 milyon dolar)

KOCAELİ 13.067.576 12.725.583 -3 Kimyevi maddeler ve mamulleri (5,1 milyar dolar) Mısır (1,3 milyar dolar)

KONYA 1.293.895 1.386.523 7 Taşıt araçları ve yan sanayisi (287,5 milyon dolar) Irak (236,5 milyon dolar)

KÜTAHYA 153.862 180.020 17 Çimento, cam seramik ve toprak ürünleri (117,7 milyon dolar) İngiltere (17,1 milyon dolar)

MALATYA 354.033 401.781 13 Kuru meyve ve mamulleri (200 milyon dolar) Irak (55,2 milyon dolar)

MANİSA 4.310.278 4.033.288 -6 Elektrik-Elektronik (2,4 milyar dolar) İngiltere (707 milyon dolar)

MARDİN 971.198 1.052.230 8 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (366,4 milyon dolar) Irak (1 milyar dolar)

MERSİN 1.274.480 1.498.574 18 Yaş meyve ve sebze (523,4 milyon dolar) Irak (413,7 milyon dolar)

MUĞLA 234.735 255.159 9 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (166,1 milyon dolar) Hollanda (38,6 milyon dolar)

MUŞ 14.277 39.972 180 Çelik (36,4 milyon dolar) Irak (37,7 milyon dolar)

NEVŞEHİR 48.988 52.679 3 Halı (14,1 milyon dolar) Japonya (13 milyon dolar)

NİĞDE 64.715 67.178 4 Kimyevi maddeler ve mamulleri (16,5 milyon dolar) Irak (14,3 milyon dolar)

ORDU 227.301 184.044 -19 Fındık ve mamulleri (146,3 milyon dolar) Almanya (56 milyon dolar)

OSMANİYE 117.810 131,706 12 Çelik (65,8 milyon dolar) Irak (19 milyon dolar)

RİZE 383.910 359.643 -6 Maden ve metaller (251,6 milyon dolar) Çin (138,3 milyon dolar)

SAKARYA 1.784.001 2.240.493 26 Taşıt araçları ve yan sanayisi (1,8 milyar dolar) Rusya (360,4 milyon dolar)

SAMSUN 426.088 426.699 0,1 Çelik (62,8 milyon dolar) Irak (54 milyon dolar)

SİİRT 13.594 2.251 -83 Taşıt araçları ve yan sanayi (1,1 milyon dolar) İran (1,2 milyon dolar)

SİNOP 29.654 33.013 11 Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (9,5 milyon dolar) Ukrayna (6,1 milyon dolar)

SİVAS 88.735 77.271 -13 Maden ve metaller (37,8 milyon dolar) Çin (26,4 milyon dolar)

ŞANLIURFA 140.315 226.120 61 Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (54,9 milyon dolar) Irak (128,8 milyon dolar)

ŞIRNAK 1.105.427 1.206.215 9 Çelik (693,2 milyon dolar) Irak (1,2 milyar dolar)

TEKİRDAĞ 617.840 702.299 14 Hazır giyim ve konfeksiyon (184,7 milyon dolar) Almanya (124,7 milyon dolar)

TOKAT 37.371 31.944 -15 Meyve ve sebze mamulleri (14,6 milyon dolar) Almanya (4,8 milyon dolar)

TRABZON 1.165.533 1.158.282 -1 Fındık ve mamulleri (732,5 milyon dolar) Rusya (312,3 milyon dolar)

TUNCELİ 0 21  - Meyve ve sebze mamulleri (21 bin dolar) Hollanda (21 bin dolar)

UŞAK 180.652 258.878 43 Tekstil ve ham maddeleri (69,7 milyon dolar) Almanya (25 milyon dolar)

VAN 20.851 20.584 -1 Makine ve aksamları (5,5 milyon dolar) İran (13,2 milyon dolar)

YALOVA 108.326 305.383 182 Gemi ve yat (281,2 milyon dolar) Norveç (229,1 milyon dolar)

YOZGAT 16.405 23.011 40 Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (7,4 milyon dolar) Irak (9,6 milyon dolar)

ZONGULDAK 273.401 261.555 -4 Çelik (138,1 milyon dolar) Romanya (38 milyon dolar)

TOPLAM 137.533.633 145.443.260 6

AA