2011 yılının Mart ayında yönetim karşıtı gösterilerle başlayan süreç iç savaşa dönüştüğünden beri, 2 milyonun üzerinde Suriyeli ülkesinden kaçtı. Sadece 2013’te 1,7 milyonu aşkın Suriyelinin çevre ülkelere kaçtığı tahmin ediliyor. Ancak bu süreçte Batı'nın kabul ettiği Suriyeli mülteci sayısı sadece 55 bin.

Suriye’den kaçanların sayısının 2013’te belirgin bir şekilde artması, 2014 yılı ile ilgili mülteci beklentilerini de yükseltti. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) 2014 yılı sonunda Suriye’den kaçan toplam insan sayısının 4 milyonu aşabileceğini tahmin ediyor.

Lübnan’da 869 bin, Ürdün’de 600 bin, Türkiye’de 582 bin, Irak’ta 213 bin ve Mısır’da 132 binden fazla olmak üzere, bölgede 2,3 milyon kayıtlı Suriyeli sığınmacı bulunuyor. Ortadoğu’daki kayıtsız sığınmacıların sayısı da hesaba katılırsa gerçek rakamlar daha da artıyor.

2014’te Suriye'den kaçan insanların sayısının azalmayacağını tahmin eden BMMYK, Batı ülkelerine daha çok Suriyeliye ev sahipliği yapmaları için seslendi. Ancak yeniden yerleştirme ve insani kabul gibi programlardan yararlanacak Suriyeli mülteciler için hedeflenen sayı yalnızca 30 bin.

20 Batılı ülke ise şimdiye kadar 18.379 Suriyeliye kucak açabileceklerini açıkladı. Bu rakama ABD’nin ne kadar katkı yapacağı henüz belli değil.

Oturma izni verilecek

Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan ve Türkiye gibi Suriye’nin çevresindeki ülkelere sığınanlar, mülteci programlarına katılabilecek. Programdan kadınlar, çocuklar, engelliler gibi daha büyük yaşamsal tehdit altındaki kesimler faydalanabilecek.

Yeniden yerleştirme programı, mültecilerin kendilerine kalıcı oturma izni veren üçüncü bir ülkeye geçmelerini öngörüyor. İnsani kabul programı ise acil ihtiyacı olan insanların hızlı bir şekilde üçüncü bir ülkeye gönderilmesini içeriyor. Ancak bu programda kalma izni geçici ya da kalıcı olabiliyor.

Özel destek ve bireysel destek gibi programlar ise Batı ülkelerinin vatandaşlarının kendi katkılarıyla yaptıkları yardımlarla yürütülecek.

Batı’da en fazla yardım Almanya’dan

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin açıkladığı rakamlarda Almanya 11 bin kişiyi kabul etmeyi taahhüt ederek Batılı ülkeler arasında liderliği üstleniyor. İtalya, Yunanistan, Büyük Britanya, Portekiz gibi ülkeler herhangi bir taahhütte bulunmadı. 46 milyondan fazla kişinin yaşadığı İspanya ise yalnızca 130 mülteciyi kabul ediyor.

‘Uluslararası başarısızlık’

Uluslararası Af Örgütü, aralık ayında Suriye’nin çevresindeki Lübnan, Ürdün, Irak, Mısır ve Türkiye’nin toplam Suriyeli mültecilerin yüzde 97’sini kabul ettiğini açıkladı. Rapora göre Avrupa Birliği ülkelerinin 2011 yılının kasım ayı ile 2013 yılının Ekim ayrı arasında kabul ettiği toplam Suriyeli mülteci sayısı 55 bin.

Ürdün’ün kendi nüfusunun yüzde 9’u, Lübnan’ın ise yüzde 19’u kadar mülteciyi kabul ettiğini belirten sivil toplum kuruluşu, Batılı ülkelerin uluslararası başarısızlığa neden olduğunu öne sürdü.

Açıklamada Yunanistan ve Bulgaristan’ın mültecileri Avrupa’ya sokmamak için insan haklarını ihlâl ettikleri belirtildi.

Uluslararası Af Örgütü, Körfez Arap Ülkelerinin de mülteci programlarına katılmamasına dikkat çekti.

(Al Jazeera)